فم تریپ چیست، هدی رستمی کیست و چطور سر و صدا به پا کرده است؟

ساکن سوئد

هدی رستمی یکی از اینفلوئنسرهای ایرانی حتی پیش از تعریف این واژه، در دوره فیس بوک بوده است. بیوگرافی خاصی از او در اینترنت پیدا نمی‌کنید، با این حال مصاحبه‌ای را پیدا می‌کنید که مربوط به هفت سال پیش است. آن زمان، رستمی 26 ساله (حالا باید 33 ساله باشد) ساکن سوئد بود و عکس‌هایی ساختارشکن در مجموعه‌ای به نام «شهر ممنوع» منتشر کرده بود. تصاویری که بی‌ارتباط به کمپین موخر مسیح علینژاد تحت عنوان چهارشنبه‌های سفید نیست.

بخش‌هایی از آن مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:

من در رشته طراحی صنعتی دانشگاه Mälardalens högskola (صد کیلومتری استکهلم) تحصیل کردم. عکاسی برای من از علاقه به دیدن عکس‌ها آغاز شد، حتی در فیلم. سینما می‌رفتم و به جای موضوع فیلم، عکس‌های جالب صجنه‌ها در خاطرم می‌ماند. همین موضوع باعث شد تا سرانجام در سال 2009 دوربینی خریدم و شروع به عکاسی کردم. فیس بوک تنها مکان انتشار عکس‌هایم بود تا اینکه تصمیم گرفتم قدم بزرگ‌تری بردارم. من از نوجوانی در سوئد بزرگ شدم و با سبک زندگی در این کشور خو کرده‌ام. تصمیم گرفتم برای الهام‌گیری، جای دیگری رفته و جور دیگری ببینم: تهران. ایده‌ها از شهرگردی و عکاسی خیابانی کم کم به دغدغه خودم و انسان‌های اطرافم در شهر و کشوری رسید که دوست داشتم به تصویرش کشیده و جور دیگری آن را نشان دهم. این مجموعه عکس، بیشتر ایده‌پردازی و گفتن حرف‌هایی است که گویی سال‌هاست در این شهر ممنوع است».

بازگشت به ایران

کسانی که اکانت اینستاگرام رستمی را فالو می‌کنند، می‌دانند که او جدا از سفرهای پرتعداد خود به سراسر جهان و همینطور ارائه توضیحات جهت کمک به جهانگردان تازه‌کار، سرانجام ساکن ایران شد. خانه‌ای قدیمی خرید و آن را طبق سلیقه خود با وسواس بسیار سعی کرد آن را مرمت کند. این بین او دائما پروژه‌هایی نظیر همین خانه از سراسر ایران دریافت می‌کرد و مسئولیت داشت که رنگی تازه بر خانه‌های ثروتمندان، هتل‌ها و از این دست بزند.

فم تریپ چیست؟

هدی رستمی گردشگران خارجی را در قالب فم تریپ به ایران می‌آورد. فم تریپ (Familiarization Trip) که به اختصار (FAM Trip) به زمانی گفته می‌شود که جهانگرد خارجی با هزینه کم یا گهگاه رایگان، با یک آشنا به محیط تحت یک گروه، کشوری را بگردد و زیبایی‌های آن را از نظر بگذراند. عکاسی، جزء لاینفک این‌گونه سفر است. عمده کسانی که در لوای چنین گروه‌هایی سفر می‌کنند، عکاسان، بلاگرها، روزنامه نگارها و از این دست هستند. افراد حاضر به دنبال حضور در کشور مقصد، به تولید محتوا با محوریت زیبایی‌های آن کشور می‌پردازند تا مثلا در مدل ایران، نگاه مسموم بین المللی به کشور ما را تلطیف کنند. تجربه ای که می توان در هشتگ feeliran و #letsfeeliran# در اینستاگرام و فیس بوک دنبال نمود. صحبت از محتوایی است که به طور کل برای مخاطب ایرانی تولید نشده و جهت دعوت خارجی‌های دیگر به ایران است. او با این منطق که در بسیاری از کشورها استارباکس ندارند و این برای توریست جذاب است، اعلام کرد که حجاب اجباری نیز برای توریست‌ها جذابیت خاص خود را دارد. حتی عکس‌های بسیاری از توریست‌های وی گرفته شده که روسری‌هایی به شکل کاشی‌های سازه‌های تاریخی ایرانی بر سر کرده‌اند.

دلیل انتقادات سالومه سیدنیا چیست؟

سالومه سیدنیا یکی از مجریان منوتو که اکانتی میلیونی در اینستاگرام دارد، به این پروژه تاخت و هدی رستمی را در کنار احسان علیخانی، ریحانه طراوتی و نرگس کلباسی قرار داد که به گفته او هرکدام به نوعی، در حال رانت‌خواری هستند. او پروژه رستمی را به نزدیکی به انتخابات مربوط دانست و پرسید:

این خانم چجوری راست راست راه میره بی حجاب آدم خارجی میاره ایران که تازه توریست هم نیستن میاره که فقط نشون بده ایران خیلی خوبه چون نزدیک انتخاباته …. حالا این پولا و اجازه ها رو کی به ایشون داده دیگه … چرا سامسونگ و فلان هتل میشه اسپانسرش … اونم تو ایران !!!!!”

رستمی در جواب، بیانیه‌ای صادر کرد و اعلام داشت که پروژه فم تریپ او کاملا شخصی است. چیزی که دور از ذهن به نظر می‌آید. او در ادامه گفت: کسی که بیرون گود نشسته و حتی گرسنگی و فقر مردم ایران رو از نزدیک نمیبینه، نباید حرفی از فقر و بدبختی بزنه.”

عجیب‌ترین واکنش را یکی از دوستان خارج‌نشین هدی رستمی داشت. این شخص، نام بهناز برگزیده بود که حسابی اینستاگرامی پرفالویی در این شبکه اجتماعی داشت و به کار مدلینگ به مفهوم غربی آن مشغول است، با این حال برای نوشتن صحبت‌هایش حسابی در توییتر باز کرد و یکی از اولین نوشته‌های او در همین خصوص بود. او مقابل دوربین چند دقیقه‌ای صحبت کرد که هرچه گفت، معلوم نشد قصد تجیل یا تخریب از طرح هدی رستمی را دارد. یکی از بخش‌های صحبت او که می‌توان آن را به به چیزهای زیادی متهم کرد این بود: “ایران فقط زاهدان نیست، اصفهان هم داره. تهران فقط خانی آباد نیست، زعفرانیه و فرشته هم داره.”

نتیجه‌گیری پایانی

وقتی هشتگ فم تریپ را در توییت دنبال می‌کنید، چیزهای زیادی می‌بینید. چیزهایی در رد یا تائید هدی رستمی. برخی واقعا دنبال سیاه‌نمایی افراطی هستند و برخی در پی کسب درآمد. امید است روزی بیاید که همگی با هم، از حضور توریست‌ها در کشورمان احساس رضایت کنیم؛ آن‌هم نه فقط توریست‌های اروپایی.