بازار گاوی (Bull Market) و بازار خرسی (Bear Market) چیست؟

تقریبا هر روز در بازار سرمایه، شما با عبارات بازار گاوی و بازار خرسی برخورد می کنید. در واقع این دو عبارت به خاطر ذات بازار بسیار پرتکرار و گریز ناپذیر هستند. به عبارت ساده، هنگامی که بازار رو به رشد باشد و قیمت سهام روندی صعودی دارد میگویند «بازار گاوی» است. در حالیکه اگر قیمت سهام روندی نزولی داشته و رکود در اوضاع اقتصادی حاکم شده باشد، «بازار خرسی» نامی است که میتواند روند بازار را توضیح دهد.. اینکه بدانید در هر شرایطی چه تصمیماتی باید بگیرید و نوع نگاه و تحلیل تان به بازار چطور باشد، نیازمند شناخت شما از این مفاهیم و ویژگی های آنهاست.

چرا نام بازار گاوی و بازار خرسی؟

این دو عبارت در واقع استعاره هایی هستند از حرکت شاخ گاو که رو به بالاست و حرکت پنجه های خرس که رو به پایین وارد می شود. به همین دلیل برای بازارهای رو به رشد از اصطلاح بازار گاوی و برای بازارهای رو به افت از اصطلاح بازارهای خرسی استفاده می کنند.

ویژگی های بازار گاوی و بازار خرسی

اگر چه روند گاوی یا خرسی بودن بازار با توجه به روند رشد یا کاهش قیمت سهام، بیت کوین یا هر رمز ارز دیگر مشخص می شود، اما برخی ویژگی های مربوط به این بازارها از مواردی هستند که سرمایه گذاران بازارهای مختلف باید با آن آشنا شوند. در ادامه این ویژگی ها را بررسی می کنیم:

عرضه و تقاضا: در بازار گاوی معمولاً حجم تقاضا بسیار بالاست. به عبارت دیگر، سرمایه گذاران رغبت زیادی به خرید سهام دارند و عده کمتری رغبت به فروش آن. در نتیجه این رفتار، قیمت سهام یا بیت کوین افزایش پیدا می کند. در بازار خرسی بالعکس، عده بیشتری به دنبال فروش سهام هستند تا خرید آن. در واقع تقاضا به میزان قابل توجهی کمتر از عرضه است و به همین دلیل قیمت ها در حال افت خواهند بود.

روانشناسی سرمایه گذاران: از آنجا که رفتار بازار متاثر از رفتار و درک بازیگران یا سرمایه گذاران از آن است، روانشناسی سرمایه گذاران و درک احساسات آنها، تاثیر زیادی در درک صعود یا نزول قیمت ها دارد. به عبارت دیگر، عملکرد بازار سرمایه و روانشناسی سرمایه گذاران ارتباط متقابل و وابسته ای به هم دارند. در بازار گاوی، سرمایه گذاران معمولاً امیدوار یا حریص هستند تا سود بیشتری کسب کنند. اما در یک بازار خرسی، سرمایه گذاران احساسات منفی به آینده دارند و تلاش می کنند تا پول خود را به نحوی زودتر از بازار بیرون بکشند. مستقل از اینکه این رفتار درست است یا غلط ناشی از احساس ترس یا طمع سرمایه گذاران است که در مقاله دیگری به جزئیات آن پرداخته ایم. به طور خلاصه افت در بازارها، اعتماد به نقس سرمایه گذاران را متاثر می کند و آنان را راغب به فروش سرمایه خود در بازار می کند و با افزایش عرضه و کاهش تقاضا، قیمت روند نزولی می گیرد.

تغییر در فعالیت اقتصادی: از آنجا که عمده شرکت های حاضر در بازار سرمایه، یا سرمایه گذران فعال در بازارهای مربوط به بیت کوین یا سایر رمز ارز ها، بخش مهمی از اقتصاد کشور یا دنیا را تشکیل می دهند، اقتصاد یک کشور یا اقتصاد دنیا و وضعیت این شرکت ها، در واقع شکل دهنده ی یکدیگر هستند. در بازار خرسی مرتبط با یک اقتصاد ضعیف، بیشتر کسب و کارها و سرمایه گذاران قادر به ایجاد سود زیادی نیستند یا زیان ده هستند. این زیان ده بودن یا کم سود بودن شرکت ها به صورت خودکار منجر به افزایش ارزش شرکت ها و متعاقباً ارزش سهام آنها می شود. در بازارهای مربوط به بیت کوین نیز، با ضعیف تر شدن وضعیت اقتصادی سرمایه گذاران، تقاضا برای خرید کمتر از قبل می شود و این مساله به طور خودکار منجر به کاهش قیمت رمز ارز می شود. البته باید متذکر شد که در برخی از کشورها، با به هم ریختن بنیان های اقتصاد آن کشور و بی اعتماد شدن سرمایه گذاران به بازارهای دیگر (نظیر بورس آن کشور) سرمایه گذاران برای حفظ ارزش دارایی های خود آن را وارد بازارهایی چون طلا یا بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال می کنند. بالعکس این قضیه نیز صحیح است. یعنی در وضعیتی که اوضاع اقتصاد کلی کشور رو به بهبود است، شرکت ها سود ده تر از هر زمان دیگری هستند و این مساله به خودی خود منجر به افزایش ارزش آنها و متعاقباً ارزش سهام آنها می شود.

از کجا بفهمیم بازار گاوی است یا خرسی؟

مهمترین مؤلفه ای که بر اساس آن می توان تشخیص داد یک بازار خرسی است یا گاوی، روندهای کوتاه مدت یا افزایش و کاهش ارزش قیمت بیت کوین و سهام در بازار نیست. بلکه اینطور بازار در بلندمدت چه رفتاری از خود نشان می دهد یا نشان خواهد داد عامل تعیین کننده در این ماجرا است. تغییرات جزئی در بازارها ممکن است ناشی از اصلاحات بازار در قیمت ها یا رویدادهای مقطعی در آن باشد. نکته مهمی که هر سرمایه گذاری باید از آن آگاه باشد این است که هیچ وقت نمی توان به طور دقیق زمان شروع یا پایان روندهای بازار را تشخیص داد!

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که حتی برخی از روندهای بلندمدت بازار نیز، حاکی از خرسی یا گاوی بودن بازار نیست. گاهی اوقات بازار برای مدت طولانی در حالت رکود (stagnation) قرار می گیرد. در این حالت، نه افت و نه رشد قابل توجهی را در بازار می توان مشاهده کرد و بازار برای مدت طولانی در نوسان های جزئی به سر خواهد برد.

در بازار گاوی و بازار خرسی چه کنیم؟

در بازار گاوی، ایده آل ترین رفتاری که یک سرمایه گذار از خود می تواند نشان دهد، خرید بیت کوین یا سهام در ابتدای روند رشد و فروش آن در پایان این روند است. در یک بازار گاوی معمولاً زیان های خرید سهام کوتاه مدت و مقطعی هستند، چون روند کلی بازار رو به رشد است.

در بازارهای گاوی، سرمایه گذاران معمولاً می تواند با اعتماد به نفس بیشتری روی سهام های ریسکی سرمایه گذاری کنند، چرا که روند کلی بازار رو به رشد است.

در یک بازار خرسی، احتمال زیان (در کوتاه مدت و میان مدت) همواره بیشتر از سود است، چرا که قیمت ها نزولی هستند و گاهی اوقات دامنه این نزول قیمتی نیز مشخص نیست که چقدر باشد. لذا حتی اگر سرمایه گذاری با نیت اینکه سرمایه گذاری کند و در آینده به امید بازگشت ارزش آن باشد، باید این انتظار را داشته باشد که در کوتاه مدت یا میان مدت، ارزش سرمایه ی خود را از دست خواهد داد.

در بازارهای خرسی برخی از سرمایه گذاران نیز به خرید سهام های کم ریسک (و در عین حال کم بازده) بیشتر روی می آورند. برای مثال سهام هایی که پشتوانه مالی آنها قوی تر است اما رشد و افت کمتری دارند. این ها معمولاً صنایع زیرساختی (برق، انرژی)، صنایع غذایی و … را شامل می شوند که مستقل از شرایط اقتصادی، خریداران خود را دارند.

جمع بندی

گاوی بودن یا خرسی بودن بازار تاثیر زیادی روی سرمایه گذاری های شما دارد. لذا این موضوع مهم است که قبل از برخی از تصمیمات مهم، روند کلی بازار را تشخیص دهیم. اینکه بازار گاوی است یا خرسی، ممکن است تاثیر مهمی در تصمیم شما داشته باشد. شناختن ویژگی های این دو بازار کمک شایانی در تصمیم های شما خواهد داشت.