بازی کارتی پنجپر (Panjpar)

بازی کارتی پنج پر (Panjpar) یک بازی ورق دو نفره محبوب افغانی است که در رمان بادباک باز نوشته خالد حسینی نیز وجود دارد. پنج پر به معنی پنج کارت است، و به تعداد کارت‌های که در ابتدا بازی در دست هر بازیکن وجود دارد، اشاره دارد. این بازی شباهت زیادی به بازی کارتی Prostoy Durak روسی دارد، اما این بازی با استفاده از یک بسته ورق 52تایی بازی می‌شود.

در حالی که بازیکنان کارت‌های خود را بازی می‌کنند، کارت‌های جدیدی را از موجودی کارت‌های پخش نشده بیرون می‌آورند تا حداقل پنج کارت را در اختیار داشته باشند. هدف جمع آوری دستی است که با آن بازیکن بتواند پس از تمام شدن تمامی کارت‌ها برنده شود. هنگامی که کارت‌های پخش نشده تمام شد، بازیکنی که موفق به بازی کردن تمام کارت‌های خود شده است، برنده می‌شود و بازیکنی که در پایان همچنان کارت‌ها را در دست دارد، بازنده است.

بازیکنان و کارت‌ها

پنج پر یک بازی دو نفره است. که در آن از یک بسته ورق 52تایی استفاده می‌شود. رتبه‌بندی کارت‌ها در هر خال از بالا به پایین به شروح زیر است:

• آس، شاه، بی بی، سرباز، 10، 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3 و 2

پخش کارت‌ها در بازی کارتی پنج پر

در ابتدا کارت‌ها بُر زده می‌شوند و به هر بازیکن 5 کارت داده می‌شود. کارت بعدی رو به بالا روی میز قرار می‌گیرد و خال آن، خال حکم است. کارت‌های باقیمانده به صورت رو به پایین در بالای کارت نشانگر خال حکم و در زوایای قائم با آن چیده می‌شوند تا ارزش برگه نشانگر خال حکم قابل مشاهده باشد. به این کارت‌ها، سهام گفته می‌شود و در طول بازی بازیکنان از آن کارت می‌کشند.

قبل از پخش کارت‌ها، یکی از بازیکنان حدس می‌زند که خال حکم چه رنگی خواهد بود. اگر حدس درست باشد، بازیکنی که آن را حدس زده است ابتدا بازی می کند (حمله می‌کند). در غیر اینصورت حریف بازی را آغاز می‌کند.

روند بازی

این بازی شامل یک سری نبرد است که در آن یک بازیکن حمله می‌کند و دیگری دفاع می‌کند. مهاجم با یک، سه یا با پنج کارت بازی می‌کند و آن‌ها را در کنار هم رو به بالا روی میز قرار می‌دهد.

در حمله یک کارته،  بازیکن با هر کارتی می‌تواند بازی کند.

اما در حمله سه کارته باید شامل یک جفت به علاوه کارت سوم باشد. به عنوان مثال 7، 7، 9 یا بی بی، بی بی، 2 البته کارت سوم می‌تواند رتبه جفت باشد یعنی 8، 8، 8

یک حمله پنج کارتی باید شامل دو جفت به علاوه کارت پنجم باشد، برای مثال شاه، شاه، 4، 4، 2 کارت پنجم می‌تواند برابر با یکی از جفت ها باشد، یا دو جفت می‌توانند با یکدیگر برابر باشند: 3، 3، 3، 10، 10 و 6، 6، 6، 6، سرباز هر دو حملات پنج کارتی معتبر هستند.

حال بازیکن مدافع می‌تواند با کارت‌های دستش بازی کند. او می‌تواند یک کارت در بالای هر کارت حمله قرار دهد و یک یا همه کارت‌های حمله را شکست دهد. یک کارت را می‌توان با یک کارت بالاتر از همان خال شکست داد. هر کارت خال حکم تمام کارت‌های از خال‌های دیگر را شکست می‌دهد. یک کارت با خال حکم فقط می‌توان با یک کارت خال حکم بالاتر شکست داد.

قوانین بازی

کارت‌های حمله‌ای که زده شد و کارت‌هایی که مدافع برای شکست دادن آن‌ها استفاده کرد کنار گذاشته شده و تا دست بعدی دوباره استفاده نمی‌شود. اگر مدافع تمام کارت‌های حمله را شکست دهد، نوبت حمله بعدی به مدافع خواهد بود.

اگر مدافع تمام کارت‌های حمله را شکست نداده باشد، هر کارتی که زده نشده باشد به دست مدافع اضافه می‌شود. بازیکنی که حمله کرد دوباره حمله خواهد کرد.

در این بازی بازیکنان هرگز مجبور نیستند کارت‌هایی را که برای حمله استفاده شده است را شکست دهند. بازیکنان همیشه این گزینه را دارند که برخی یا همه کارت‌های حمله را بردارند و به دست خود اضافه کنند. اگر با کارت‌های خوب مانند آس یا خال‌ها حکم بزرگ مورد حمله قرار ‌گیرند، اغلب ترجیح می‌دهند آن‌ها را برای استفاده بعدی بردارند، حتی اگر می‌توانستند آن‌ها را شکست دهند، و به حریف خود اجازه دهند دوباره حمله کند.

تا زمانی که سهام  تمام شود، هر بازیکن باید در شروع هر حمله حداقل پنج کارت در دست باید داشته باشد. اگر بعد از بازی، چه برای حمله و چه برای دفاع، کمتر از پنج کارت در دست دارید، باید آنقدر از بالای سهام کارت بکشید تا دست خود را به پنج کارت برگردانید. مهاجم اول تعداد کارت‌های خود را مساوی پنج می‌کند سپس مدافع این کار را انجام می‌دهد.

هر بازیکنی مجاز است همیشه بداند که چند کارت در دست بازیکن دیگر است و اگر از شما پرسیده‎ شد که چند کارت دارید، باید صادقانه پاسخ دهید. با این حال، شمارش کارت‌های باقیمانده در سهام ممنوع است. همچنین، بازیکنان مجاز نیستند از میان انبوه کارت‌های استفاده شده‎ که کنار گذاشته‎ شده‌اند نگاه کنند. برای کمک به این کار، کارت‌های استفاده شده‎ را می‌توان در یک پشته جمع‌آوری کرد.

مثال برای آموزش بازی کارتی پنج پر

بازیکنان  A و B هر کدام پنج کارت دارند. کارت خشت خال حکم است. حمله با 5 خشت، 5 گشنیز و شاه گشنیز شروع می‌شود. بازیکن B با 7 گشنیز 5 گشنیز را شکست می‌دهد و 5 خشت و شاه گشنیز را برمی‌دارد. بازیکن  A دو کارت دارد و باید سه کارت از سهام بکشد تا یک دست پنج کارت بسازد. با‎زیکن B هفت کارت دارد و نیازی نیست کارتی بکشید. 5 و 7 گشنیز رو به پایین کنار گذاشته‎ می‌شوند. از آنجایی که B کارت برداشته است، بازیکن A دوباره حمله می‌کند.

این بار بازیکن A با 9 دل، 9 گشنیز و 3 پیک حمله می‌کند. بازیکن B کارت 3 پیک را با 4 پیک، 9 گشنیز را با شاه گشنیز و 9 دل را با 5 خشت شکست می‌دهد. هر شش کارت بازی رو به پایین کنار گذاشته‎ می‌شوند. بازیکن A یک بار دیگر سه کارت می کشد و بازیکن B که چهار کارت دارد باید یک کارت بکشد. از آنجایی که بازیک B حمله بازیکن A را به طور کامل شکست داد، نوبت بازیکن B است که حمله بعدی را انجام دهد. با‎زیکن B با 6 پیک حمله می کند. بازیکن A کارت پیک ندارد و مایل به استفاده از کارت خشت نیست، بنابراین بازیکن A کارت 6 پیک را برمی‌دارد. بازیکن B یک کارت می‌کشد و دوباره حمله می کند. و بازی تا پایان به همین منوال ادامه دارد.

برخی از بازیکنان ترجیح می‌دهند کارت‌های استفاده‎ ‌شده‎ را رو به بالا نگه‎ دارند، اما در این صورت باید به گونه‌ای روی هم چیده‎ شوند که فقط کارت(های) اخیراً اضافه شده‎ قابل مشاهده باشد.

پایان بازی

کارت نشانگر رو به بالا به عنوان آخرین کارت سهام کشیده‎ می‌شود. پس از آن بازی بدون کشیدن‎ کارت‌های جایگزین ادامه می‌یابد.

بازیکن مجاز نیست با کارت‌های بیشتر از کارت‌های حریف حمله کند. بنابراین اگر حریف شما فقط 3 یا 4 کارت داشته باشد، شما فقط می‌توانید با 1 یا 3 کارت حمله کنید، نه 5 کارت. اگر حریف شما فقط 1 یا 2 کارت داشته باشد، فقط با یک کارت می‌توانید حمله کنید.

وقتی کارت های بازیکن تمام می شود، بازی در پایان آن نبرد به پایان می‌رسد. بازیکنی که پس از نبرد نهایی کارت دارد بازنده بازی است.

گاهی اوقات هر دو بازیکن از تمام کارت‌های باقیمانده خود در نبرد نهایی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال بازیکنان هر کدام یک کارت دارند، مهاجم آخرین کارت خود را بازی می‌کند و کارت مدافع آن را می‌زند. در چنین شرایطی بازی مساوی است.

هنگام رسیدن‎ به انتهای موجودی، ترتیب کشیدن‎ کارت ها مهم است. کشیدن‎ برگه رو به بالا در انتهای سهام می تواند یک مزیت بزرگ باشد، و از آنجایی که بعد از آن دیگر کارتی برای کشیدن‎ وجود ندارد، ممکن است یک یا هر دو بازیکن پایان بازی را با کمتر از پنج کارت شروع کنند.

مثالی برای پایان بازی کارتی پنج پر

به عنوان مثال بازیکنان A و B هر کدام 5 کارت دارند و 4 کارت در سهام وجود دارد که شامل برگه رو به بالا نیز می‌شود.

فرض کنید A با 3 کارت حمله کند و B همه آن‌ها را شکست دهد. بازیکنA  باید 3 کارت آخر رو به پایین را بکشد و بازیکن B کارت خال حکم را می‌گیرد. بنابراین اکنون نوبت B است که با یک دست سه کارته حمله کند. اگر آن‌ها شامل یک جفت باشند، B می تواند بلافاصله برنده شود.

در عوض فرض کنید بازیکن A با 5 کارت حمله می‌کند و بازیکنB  فقط 4 کارت را می‌زند و کارت پنجم را می‌گیرد. حال بازیکن A چهار کارت آخر سهام شامل خال حکم را می‌کشد و B چیزی نمی‌کشد، بنابراین فقط دو کارت دارد، کارت پنجم از دستش و کارتی که به تازگی برداشته است. از آنجایی که B فقط دو کارت دارد، A فقط می‌تواند با یکی از چهار کارت خود حمله کند. اگر B بتواند این کارت را شکست دهد، B می تواند با کارت دیگر خود حمله کند و برنده شود.