پول کالایی چیست؟ (Commodity Money)

پول کالایی (به انگلیسی Commodity Money) به پولی گفته می شود که پشتوانه ارزشی آن یک کالاست. پول کالایی شامل اشیائی دارای ارزش ارزش ذاتی است که به عبارتی به خودی خود دارای ارزش برای معامله هستند.

کاربرد پول کالایی

پول کالایی به عنوان راهکاری برای حل مشلات معاملات پایاپای یا اقتصاد تهاتری مطرح شد. کالایی که به عنوان پول کالایی انتخاب می شود بسته به کشور، فرهنگ مردم و نیازهای آنان ممکن است متفاوت باشد.

این تعریف کاملاً در تضاد با تعاریف زیر است:

• پول فیات یا ارز فیات که هیچ پشتوانه ای ندارد جز حکومت و قواعد تعریف شده توسط دولت یا بانک مرکزی یک کشور.
• پول نماینده که ارزش ذاتی در خود ندارد و نماینده کالا یا موردی با ارزش است.
• ارز دیجیتال که بسته به تعریف خود ممکن است بی پشتوانه باشد (مثل بیت کوین BTC) یا به پشتوانه یک ارز فیات شکل بگیرد (مثل تتر USDT) یا به پشتوانه یک ارز دیجیتال و فیات (ترکیبی) دیگر شکل بگیرد (مثل Carbon) یا بدون پشتوانه و به صورت الگوریتمیک حفظ ارزش کند.

مهمترین پول های کالایی

مهمترین پول های کالایی در دنیا، طلا، نقره، مس، نمک، دانه فلفل، چای، صدف، الکل، سیگار، ابریشم، شیرینی، نفت، سنگ های قیمتی، ناخن، شاهدانه و تریاک، جو و گندم و حبوبات بوده اند. البته پر واضح است که بسته به کشور مورد نظر و فرهنگ و نیازهای مردم آن جغرافیا، پول کالایی ممکن است متفاوت باشد. ارزش پول های کالایی نیز به همین دلیل در نقاط مختلف دنیا متفاوت است.

اما برخی از پول های کالایی مثل طلا به دلیل سادگی در معاملات و ارزشمند بودن، به قیمت نسبتاً یکسانی در تمام دنیا قابل معامله هستند. سکه های فلزی، مهمترین و رایج ترین پول های کالایی بوده اند که در حل مشکلات معاملات اقتصادی به بشر کمک کرده اند.

مسائل قانونی پول های کالایی

امروزه ارزش اسمی عمده پول های کالایی و به طور خاص فلزات ارزشمندتر، توسط ارز فیات دولتی تعیین می شود. با توجه به اینکه برخی از این کالاها در واقع پشتوانه اقتصاد یک کشور به شمار می روند خرید و فروش و تبادل آنها بعضاً ممکن است با محدودیت های قانونی از سوی دولت ها مواجه باشد.

نکته دیگر در مورد پول کالایی عدم الزام به پذیرش آن در معاملات توسط عمده کشورهای دنیا است. به طور مثال در ایران یا آمریکا، در صورتیکه شما به شخصی بدهی داشته باشید و بخواهید در ازای بدهی به او طلا بدهید، می تواند از پذیرش آن امتناع کند و این حقی برای شما برای شکایت از وی ایجاد نمی کند، مگر اینکه در قرارداد فیمابین شما، تسویه حساب به صورت پول کالایی ذکر شده باشد.