روانشناسی شرط بندی، معرفی سوگیری زیان گریزی (Loss Aversion)

می دانید تفاوت موفق ترین شرط بندان فوتبال با بقیه در چیست؟ شاید فکر کنید به خاطر دانش فوتبالی بالا یا مهارت فوق العاده شان در پیش بینی نتایج است. شاید به نظرتان به خاطر خوب بودن کارشان با اعداد یا انتخاب مستمر بهترین استراتژی ها است. سلسله مطالب روانشناسی شرط بندی را از دست ندهید.

زیان گریزی (Loss Aversion)

شنیدن اینکه “مردم از باخت متنفرند”، نباید زیاد تعجب آور باشد. چیزی که شاید متعجب تان کند این است که مردم خیلی بیشتر از اینکه از برد لذت ببرند، از باخت بیزارند. این ادعا از سوی تحقیقات بسیاری تایید شده است؛ به این معنا که طراحی ذهن به شکلی است که سیگنال های منفی ناشی از باخت خیلی قوی تر از سیگنال های مثبت ناشی از برد است.

احساسات منفی مان نسبت به باخت تا حدی قوی است که زیان گریزی غیرقابل اجتناب می شود. همیشه می خواهیم از باخت دوری کنیم و همین روی تصمیمات مان تاثیر می گذارد. از نظر تئوری، زیان گریزی باعث می شود بی پروایی را کنار بگذاریم، ولی می تواند منجر به تصمیمات بد هم بشود.

مجله بخت و اقبال

مثال: بسیاری از کالاهای برقی، همراه شان برگه گارانتی دارند که تا یکی دو سال، در صورت خرابی، آن را ضمانت می کند. موقع خرید این کالاها، معمولا پیشنهاد خرید گارانتی اضافه هم ارائه می شود. این گارانتی ها معمولا به اندازه پولی که برایشان پرداخت می شود، ارزش ندارند، ولی به هر حال آنها را خریداری می کنیم. این یکی از بارزترین مثال های زیان گریزی است. آن قدر ترس از دست دادن آن محصول را داریم که آماده ایم هزینه غیرضروری افزون ترین برای جلوگیری از آن زیان پرداخت کنیم.

خرید گارانتی اضافه با پرداخت مبلغی بیشتر، ضرر زیادی به شما نمی زند، ولی نشان دهنده این است که زیان گریزی می تواند به ضرر مالی منجر شود. خواست همیشگی خودآگاه یا ناخودآگاه مان به زیان گریزی سبب می شود تفکر عاقلانه و تصمیمات متعادل مان تحت تاثیر قرار گیرد. نمی توانیم به درستی ریسک را در مقابل پاداش ارزیابی کنیم و تنها روی ریسک مساله تمرکز می کنیم.

این مساله می تواند موقع شرط بندی روی فوتبال (یا هر ورزش دیگر)، فاجعه بار باشد، چون ارزیابی ریسک در مقابل پاداش، چیزی است که دقیقا باید انجام دهیم. اگر همواره نگران ضررهای احتمالی باشیم، هیچ وقت نمی توانیم تصمیمات درست اتخاذ کنیم.

می دانیم که شرط بندی که در مقابل زیان گریزی آسیب پذیر باشد، چندان معنایی پیدا نمی کند، چون تمام رسالت شرط بندی ریسک روی مبلغی برای بردن مبلغ بیشتر است. اگر آن قدر نگران باخت بودیم، اصلا شرط نمی بستیم، نه؟ این مساله الزاما درست نیست. حتی کسانی که شرط بندی هم نمی کنند، ریسک از دست دادن مبلغی در قبال برد را به جان می خرند (مثال بالا در خصوص کالاهای الکترونیکی را ببینید). همه می توانند به شکل های متفاوت، تحت تاثیر زیان گریزی قرار بگیرند. زیان گریزی به 2 شکل موقع شرط بندی روی فوتبال می تواند خود را نشان دهد:

• تمایل برای انتخاب گزینه امن تر
• تمایل برای جبران ضرر

تمایل برای انتخاب گزینه امن تر، کاملا قابل درک است. اگر نگران باخت باشیم، همیشه به دنبال سرمایه گذاری روی امن ترین نتیجه هستیم و این کاری است که خیلی از شرط بندان انجام می دهند. زیان گریزی یکی از دلایلی است که خیلی از آدم ها نمی توانند روی تیم محبوب شان ببندند. حمایت از تیم محبوب به معنای فراهم شدن بهترین شانس برد و پایین آوردن خطر باخت است. مشکل اینجا است که شرط بندی روی تیم محبوب همیشه بهترین شانس برای برد را فراهم نمی کند.

به هر حال، به عنوان شرط بندان فوتبال، نباید به دنبال امن ترین گزینه ها باشید بلکه باید ببینید چه چیزی ارزشمند است. این به معنای ارزیابی ریسک مقابل پاداش است. گاهی اوقات این به معنای ریسک بالا است و دیگر مواقع به معنای ریسک پایین است. منظور اینکه باید تلاش کنیم غریزه اصلی مان مبنی بر زیان گریزی را کنار بگذاریم و دنبال پیدا کردن ارزش اصلی برویم.

زیان گریزی تنها قبل از شرط بندی روی افکارمان تاثیر گذار نیست، بلکه بعد از آن هم خود را نشان می دهد. وقتی می بریم، واضح است که خوشحالیم و وقتی می بازیم، ناامید هستیم. موقع ناامیدی، به صورت غریزی، به دنبال جبران ضرر هستیم.

مجله بخت و اقبال

شرط بندان موفق فوتبال معمولا بسیار تسلط بر نفس بالایی داشته و در نتیجه می توانند از پس این غریزه بربیایند. سایر شرط بندان اما ممکن است بدون فکر عمل کرده و به دنبال جبران مافات باشند. این مساله معمولا منجر به ضرر بیشتری هم می شود و اگر این چرخه ادامه پیدا کند، احتمالا پول زیادی از دست خواهند داد. متاسفانه باید بگوییم هستند آدم هایی که تمام دارایی مالی شان را به این شکل از دست داده اند. بعضی حتی پولی را از دست داده اند که نباید رویش شرط می بستند.

این هم ضرری به خاطر زیان گریزی است. با دنبال کردن غریزه برای جبران ضرر، ممکن است بیشتر از دست دهیم. برای همین غلبه بر این غریزه و حفظ تسلط بر نفس، در همین اول کار، حیاتی تلقی می شود. باید ضررهایمان را بپذیریم و ادامه دهیم. البته این مساله در حرف راحت تر از عمل است. راه حل این است که قوانین سفت و سختی برای میزان شرطی که می بندیم تعیین کنیم و در هر حال، به آن پایبند بمانیم.

دسترسی به تمام سوگیری های شناختی در شرط بندی فوتبال:
روانشناسی جامع شرط بندی در فوتبال و معرفی سوگیری های شناختی مرتبط