فورک چیست؟ (Fork) انشعاب ارز دیجیتال چیست؟

هر نرم افزاری برای بهبود عملکرد و توسعه خود نیازمند آپدیت های مستمر است تا در فضای رقابتی در بازار نرم افزاری از رقابت باز نماند. به زبان ساده در دنیای ارزهای دیجیتال یا رمزارزها، این آپدیت ها فورک (Fork) نامیده می شود. در این مقاله قصد داریم به بیان اینکه فورک چیست و وقتی صحبت از انشعاب در ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین و اتریوم به میان می آید، منظور چیست و چه تفاوتی میان سافت فورک (Soft Fork) و هاردفورک (Hard Fork) وجود دارد صحبت کنیم.

فورک چیست؟ (Fork)

رمزارزها و ارزهای دیجیتال به تبعیت از معماری که توسط بیت کوین ارائه شد، عمدتاً شبکه های غیرمتمرکز و توزیع شده ای هستند. به این معنا که تمام بازیگران موجود در شبکه که به آنها نود (Node) یا گره می گوییم، باید از قواعد مشخصی پیروی کنند تا شبکه به کار خود ادامه دهد و هیچ قدرت مرکزی شبکه را اداره نمی کند. به عبارتی حاکمیت (Governance) نیز توزیع شده است. قواعدی نظیر سایز بلوک روی بلاکچین و پاداشی که استخراج کنندگان ارز در ازای استخراج یه بلوک جدید می گیرند از جمله این موارد است.

هر نرم افزاری برای بهبود عملکرد و توسعه خود نیازمند آپدیت های مستمر است تا در فضای رقابتی در بازار نرم افزاری از رقابت باز نماند. به زبان ساده در دنیای ارزهای دیجیتال یا رمزارزها، این آپدیت ها فورک (Fork) یا انشعاب نامیده می شود. دو نوع Fork یا انشعاب وجود دارد. سافت فورک یا انشعاب نرم و هارد فورک یا انشعاب سخت. هر دو نوع فورک اساساً به معنای ایجاد تغییر پروتکل بلاکچین است.

سافت فورک (Soft Fork) چیست؟

سافت فورک به تغییر در پروتکل بلاکچین گفته می شود که «پس سازگاری (Back Compatibility)» یا «سازگاری عقب رو» داشته باشد. به این معنا که بعد از این این تغییر اگر یکی از اعضای موجود در شبکه یا نودها (Nodes) آپدیت نشده باشد، تا وقتی قواعد بلاکچین را رعایت کند، همچنان قادر به پردازش تراکنش ها و اضافه کردن بلوک های جدیدی به بلاکچین خواهد بود.

فرض کنید که یک سافت فورک قرار است سایز بلوک را از 3 مگابایت به 2 مگابایت کاهش دهد. نودهای قدیمی تر همچنان قادر خواهند بود که تراکنش ها را پردازش کنند و بلوک های جدید را که کمتر از 2 مگابایت هستند به بلاکچین اضافه کنند. اما اگر یک نود آپدیت نشده، تلاش کند که بلوکی با سایزی بیش از 2 مگابایت به شبکه اضافه کند، نودهای دیگر موجود در شبکه از پذیرش آن خودداری خواهند کرد. این روش باعث می شود که نودهای قدیمی تر موجود در شبکه تلاش کنند تا خود را همواره با قوانین جدید بلاکچین آپدیت نگه دارند.

هارد فورک (Hard Fork) چیست؟

هارد فورک به تغییر در پروتکل بلاکچین گفته می شود که پس سازگاری (Back Compatibility) یا سازگاری عقب رو نداشته باشد و با آپدیت های قبلی همخوان نباشد. به این ترتیب هر یک از نودهای شبکه که خود را با قوانین جدید آپدیت نکنند دیگر قادر به پردازش تراکنش ها یا اضافه کردن بلوک های جدید به شبکه نخواهند بود.

هاردفورک ها معمولاً برای تغییر بنیادین در بلاکچین (که اهمیت زیادی دارد) یا ایجاد یک بلاکچین جدید و حتی مستقل مورد استفاده قرار می گیرند. فرض کنید که در یک هارد فورک، حداکثر سایز بلوک از 2 مگابایت به 4 مگابایت افزایش پیدا کند. اگر یک نود بلوکی با سایز 3 مگابایت به شبکه اضافه کند، نودهای قدیمی تر که آپدیت نشده اند، این بلوک را شناسایی نخواهند کرد.

یک هارد فورک بسته به شرایط ممکن است برنامه ریزی شده (planned) یا بحث برانگیز (controversial) باشد، به این معنا یا همه اعضا (اکثریت) بر سر آن توافق دارند و یا اینکه موضوع با اختلاف پیش برود و در نهایت یک یا چند انشعاب باقی بماند.

از آنجا که انشعاب از یک بلاکچین اصلی صورت می گیرد، همه تراکنش های موجود در بلاکچین اصلی نیز در انشعاب جدید کپی می شوند. برای مثال اگر شما 100 واحد کویت از ارز A داشته باشید و بعد از انجام یک هاردفورک ارز B ایجاد شود، شما 100 واحد از ارز B نیز خواهید داشت.

برای مثال بیت کوین کش (BCH) و بیت کوین SV یکی از هاردفورک های صورت گرفته مهم روی شبکه بیت کوین بوده است.

با توجه به ذات متن باز بودن ارزهای دیجیتال و اینه این ارزها توسط کاربران و مالکان متعدد در جای جای دنیا اداره می شود که هر یک نگاه ها و منافع متفاوتی دارند، انشعاب ها بخشی جدایی ناپذیر از دنیای ارزهای دیجیتال هستند و در انتظار می رود در آینده نیز شاهد انشعاب های مهمی در ارزهای دیجیتال بزرگ باشیم.

تاثیر فورک بر قیمت ارز دیجیتال

همانطور که بالاتر توضیح دادیم، از آنجا که انشعاب از یک بلاکچین اصلی صورت می گیرد، همه تراکنش های موجود در بلاکچین اصلی نیز در انشعاب جدید کپی می شوند. برای مثال اگر شما 100 واحد کویت از ارز A داشته باشید و بعد از انجام یک هاردفورک ارز B ایجاد شود، شما 100 واحد از ارز B نیز خواهید داشت.

معمولاً انشعاب ها یا فورک ها منجر به تقسیم ارزش در بلاکچین ها می شود. برای مثال در 23 جولای 2017، قیمت بیت کوین از 2800 دلار به 2700 دلار به علت فورک بیت کوین کش، کاهش یافت و این مبلغ کاهش یافته خود را در بیت کوین کش وارد کرد. البته معمولاً قبل از فورک قیمت افزایش می‌یابد اما زمانی که یک فورک در شبکه‌ی یک ارز دیجیتال اتفاق می‌افتد، ارزش آن نیز در زنجیره‌ی فورک شده پخش می‌گردد.

فرض کنید که قرار است یک فورک جدید از بیت کوین در ماه آتی شکل بگیرد و شما مالک 10 بیت کوین هستید و از این موضوع اطلاع ندارید. در این حالت اگر شما کیف پولی داشته باشید که از ارز دیجیتال جدید حاصل از این فورک پشتیبانی کند، پس از انجام فورک، صاحب 10 بیت کوین و 10 واحد ارز جدید خواهید بود. به این ترتیب اگر ارزش بیت کوین افت نکند و ارز جدید نیز حائز ارزش شود، شما سود زیادی به جیب خواهید زد. حال اگر از این موضوع اطلاع داشته باشید و قبل از انجام این فورک 10 واحد بیت کوین دیگر نیز خریداری کنید، دو برابر حالت قبل سود خواهید کرد.