اعتیاد به قمار چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

در جهانی زندگی می‌کنیم که شرط بندی و قمار مسئله‌ای پذیرفته شده یا در مسیر پذیرش هستند. سالانه در جهان، صدها میلیون نفر سراغ کازینوها یا سایت‌های شرط بندی می‌روند و به این حوزه علاقه دارند اما مسئله اعتیاد به آن، چیز دیگری است. اگر احساس می‌کنید این مسئله برای شما اتفاق نمی‌افتد، باید بدانید که اگر چنین شود، وضعیت مالی، روابط و تمام جنبه‌های دیگر زندگی شما درگیر خواهد شد. پس بهتر است با مطالعه مطلب ذیل، با آن آشنا شوید و با شناخت، از این هیولای خطرناک اجتناب کنید. پیش از این، بیاید با اعتیاد به طور کلی آشنا شویم. آنگاه متوجه خواهیم شد که اعتیاد به مواد مخدر، دارو، خودارضایی، قمار، گیم، افراط در غذا خوردن، روابط جنسی و امثالهم، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.

اعتیاد و دوپامین

انواع پیام‌ها و مواد شیمیایی، در مغز ما رفت و آمد می‌کنند و کمک می‌کنند که مسئله فکر و تحلیل کردن و کنترل بدن، انجام شود. این بین، دوپامین کارکردهای متعددی دارد که کمک به کنترل حرکت‌ و کنترل توجه، خواب و پیش بینی لذت، برخی از آنهاست. در بیشتر حوزه‌ها جز پزشکی وقتی به دوپامین اشاره می‌شود، منظور پاداش دستیابی به اهداف است. کارهای لذت آفرین، باعث افزایش دوپامین می‌شود. توضیح درست تر این است که سطح دوپامین، هنگامی که مغز پیش بینی می‌کند که قرار است لذتی داشته باشد و یا به دستاوردی دست پیدا کند، افزایش می‌یابد.

زمانی که مغز پیش بینی می‌کند که کاری می‌تواند برایش پاداش خوبی داشته باشد، با افزایش سطح دوپامین، انگیزه‌ی لازم برای دستیابی به آن هدف را بالا می‌برد. ترشح دوپامین در مغز باعث ایجاد حالت تحریکی، سرخوشی و تمرکز می‌شود. این بخش ماجرا، کارکرد مغز است و در جای خود می‌تواند زندگی را لذت‌بخش کند. با این حال در صورت افراط در کسب لذت؛ پس از قطع مصرف با کاهش سطح دوپامین فرد خواب آلود، افسرده، بی تمرکز و… می‌شود. طول دوره بازگشت این میانجی‌های عصبی به حالت طبیعی بسیار طولانی‌تر و حتی برخی معتقدند بازگشت ندارند. در نتیجه اعتیاد روانی می‌تواند بسیار مهلک باشد. اعتیاد روانی باعث لغزش بسیاری از مصرف‌کنندگان سابق حتی با طول دوره‌های چندین سال می‌شود.

اعتیاد به قمار چگونه است؟

عمده معتادان به قمار مردان هستند اما این بین زنانی نیز بوده‌اند که گرفتار شدند. وقتی به قمار اعتیاد دارید، نمی‌توانید دست از خرید بلیت لاتاری بردارید، سراغ ماشین‌های بازی نروید یا روی مسابقات ورزشی شرط بندی نکنید. کار تا جایی ادامه پیدا می‌کند که حتی برنده شدن نیز لذت خود را از دست می‌دهد و فرد بلافاصله پس از هر بار برنده شدن یا نشدن، دوباره همین کار را تکرار می‌کند.

شانس خود را امتحان کردن؛ این چیزی است که باعث ترشح دوپامین می‌شود و وقتی در این امر افراط بورزید، کنترل آن از دست خارج می‌شود و اهمیتی به واکنش‌های منفی اجتماع، وضعیت خراب مالی یا مشکلات قانونی نمی‌دهید. هیچکس اعتیاد به قمار را دوست ندارد؛ این شامل سایت های شرط بندی نیز می‌شود که دائما بزرگترین مشکل خود را اعتیاد افراد به قمار اعلام می‌کنند و با فرهنگ‌سازی در پی نشان دادن شیوه‌های شرط بندی درست و بدون مخاطره هستند.

مانند عمده اعتیادها، فرد در ازای از دست دادن چیزهای بسیار، حداقل دوپامین به دست می‌آورد و آن حالت سرخوشی برای او به وجود می‌آید. بیشترین مشکل در این زمینه گریبانگیر خانواده افراد می‌شود. همگی داستان‌هایی در خصوص افرادی که تمام دارایی خود را در شرط بندی باخته‌اند، شنیده‌اید. رفتاری مخرب که باعث شد بسیار طول بکشد تا مسئله پیش بینی و شرط بندی به عنوان یک تفریح سالم توسط عمده افراد جامعه مورد پذیرش قرار بگیرد.

نشانه‌های اعتیاد به قمار

بیش از اندازه به یک یا هر نوع شرط بندی فکر می‌کنید. برای احساس بهتر داشتن نسبت به زندگی، به شرط بندی احتیاج پیدا می‌کنید. نمی‌توانید در این زمینه به خود نه بگویید. از زیر کار یا هر تعهد دیگری برای شرط بندی در می‌روید. قبض‌ها را پرداخت نمی‌کنید و آن پول را به شرط بندی اختصاص می‌دهید. وقتی پول کم می‌آورید، چیزهایی را می‌فروشید. برای شرط بندی، پول می‌دزدید. در مورد عادات خود دروغ می‌گویید. احساس گناه می‌کنید. ریسک شرط های خود را بزرگ و بزرگتر می‌کنید.

درمان اعتیاد به قمار

اعتیاد به قمار یک مشکل روانی است و برای حل آن، می‌توان از مشاور کمک گرفت. او در خصوص افراد خانواده و دوستانتان سوال خواهد کرد. حتی شاید مکالمه‌ای با آن‌ها ترتیب دهد و نظرشان را جویا شود. او سوابق پزشکی شمارا مطالعه خواهد کرد چون تحقیقات نشان داده برخی داروها باعث تشدید رفتارهای اعتیادگونه می‌شود که قمار نیز از همان دست است. گاهی واقعا ممکن است یک مشکل جسمی به اعتیاد به قمار یا هر چیزی دیگری انجامیده باشد. او در خصوص نشانه‌های شما، تفکرات، احساسات و رفتار شما در خصوص قمار کردن سوال می‌پرسد. بنا بر چیزهایی که می‌گویید، روانشناس درمانی پیشنهاد می‌کند.

انجمن روانشناسان آمریکا، در سال 2013 نسخه برنامه ریزی مقابله با اختلالات روانی جدید خود به نام دی‌اس‌ام-۵ را منتشر کرد. در این نسخه، تغییرات زیادی به وجود آمد. اختلالاتی به زیرمجموعه اختلالات دیگر تبدیل شدند و چند اختالال جدید معرفی شد که از آن جمله می‌شود به احتکار و قمار اشاره کرد. برای حل مشکل اعتیاد به قمار از همین دستورالعمل طبعیت می‌شود.

درمان رفتاری

درمان رفتاری یا اطلاع رسانی کامل در این خصوص می‌تواند مفید باشد. تراپی کمک می‌کند رفتار مخرب را در صورت تمایل خود رها کنید و به جای آن، یاد بگیرید که چطور خود را در برابر قمار قدرتمند بسازید. این مرحله روی رفتارهای مخرب شناخته شده معکوس می‌شود، روی باورهای غلط و جایگزینی آن با رفتارهای برآمده از سلامتی ذهن. افکار مثبت و کمک گرفتن از خانواده.

دارودرمانی

داروهای ضدافسردگی و تثبیت‌کننده خلق تجویز می‌شود. داروها دشمن اعتیاد هستند و می‌توانند تاثیری بزرگ در این زمینه بگذارند.

پیدا کردن افراد مشابه

پیدا کردن افراد مشابه و صحبت با آن‌ها یکی دیگر از رفتارهای مفید در این زمینه است. در زمینه اعتیاد به مواد مخدر، گروه‌های NA در ایران فعالیت دارند اما هنوز در خصوص اعتیاد به قمار گروه شناخته‌شده‌ای وجود ندارد. با کمی جست و جو و پیدا کردن چند نفر، می‌تواند گروه خود را حتی در پیام رسان‌ها ایجاد کنید. می‌توانید پشتیبان هم باشید و یکدیگر را از رفتارهای مخرب بازدارید.

بسته به وضعیت، درمان فرد معتاد می‌تواند به صورت سرپایی یا با بستری همراه باشد. برای حل مشکل، درمان‌گر ممکن است سراغ سایر مشکلات شما مانند افسردگی و اضطراب برود و در ابتدا آن‌ها را کاهش دهد. حتی در صورت از سر گذراندن مراحل درمان، ممکن است به قمار کردن بازگردید. برای بسیاری از افراد این مشکل رخ می‌دهد که در آن صورت می‌توان تمام این مراحل را از ابتدا انجام داد یا سعی کرد، شرط بندی را به صورت محدود انجام داد و مشکل را مدیریت کرد.

جدا از آن، متنی محبوب در quora از زبان یک معتاد سابق به قمار نوشته شده که می‌تواند مفید باشد. این مرد که چیزهای زیادی را از دست داده؛ برای حل مشکل، سراغ کاری با حقوق کمتر رفت، حساب‌های بانکی با کارت خود را مسدود کرد، با بانکی که به آن بدهکار بود به توافق رسید، به خود قول داد که مسیرش به وگاس نخورد، دویدن را شروع کرد و از سوی دیگر دست به نوشتن یک رمان در حوزه جرم و جنابت زد. مهم‌تر از همه رابطه خود را با بسیاری از دوستان قدیمی از سر گرفت. کاری که به هیچ عنوان ساده نبوده است اما تاثیر داشت.

چطور معتاد نشویم؟

چندین اصل وجود دارد که بین شما و اعتیاد به شرط بندی فاصله می‌اندازد. با اصول حرفه ای شرط بندی پیش‌تر آشنا شده‌اید. برای فراموش نشدن، بار دیگر آن‌ها را ذکر می‌کنیم:

اصل اول: مدیریت سرمایه

مهمترین اصل شرط بندی، مدیریت سرمایه است. این توصیه ای است که تمام بزرگان دنیای شرط و تیپستر های معروف به شما می کنند. مدیریت سرمایه در شرط بندی چگونه است؟

۱- در ابتدا باید تصمیم بگیرید که چقدر می خواهید در دنیای شرط بندی، سرمایه گذاری کنید. با خود صادق باشید. تا چه میزانی از پول را می توانید ببازید. این همان سرمایه شرط شماست.

۲- به ازای هر شرطی که می خواهید ببندید، تنها یک تا ۵ درصد از سرمایه شرط را هزینه کنید. معمولا می توانید ضریب اطمینان شرطی که می خواهید ببندید را درجه بندی کنید و با توجه به درجه، پول بیشتری را شرط ببندید. برای مثال، فرض کنید شما تصمیم گرفته اید که ۱۰۰ هزار تومان در شرط بندی سرمایه گذاری کنید. طبق قانون “مدیریت سرمایه”، شما به ازای هر شرطی که می بندید باید بین هزار تا ۵ هزار تومان هزینه کنید. با این سیستم، در صورتی که استراتژی شرط بندی خوبی را انتخاب کرده باشید، می توانید در نهایت برنده باشید.

اصل دوم: هوشیار شرط ببندید

شاید خواندنش راحت باشد اما در عمل، کار ساده ای نیست. یکی از مهمترین ویژگی های یک برنده در دنیای شرط بندی، توانایی وی در کنترل احساساتش است. مرور چند نکته در همین راستا:

۱- هرگز در حالت نامتعادل، شرط بندی نکنید. شما اگر در حالتی که تعادل ندارید به سراغ شرط بندی بروید، احتمال اینکه تصمیمی به شدت احساسی بگیرید بالاست.
۲- بهترین زمان برای شرط بندی، حالت هوشیاریِ بعد از استراحت یا خواب است. مغز شما در حالت هوشیار، توانایی تحلیل کافی از شرایط را دارد و شانس برنده شدن شما بیشتر است. 
۳- بعد از باخت شرطی که شما را بسیار ناراحت کرده، شرط نبندید. کنترل انسان در چنین شرایطی آسان نیست اما شما باید مطمئن باشید که در هنگام شرط بستن، عصبانی، کم حوصله یا احساساتی نیستید.

اصل سوم: تحقیق و تحلیل

شرط بستنِ کورکورانه، در نهایت موجب شکست شما خواهد شد. قبل از شرط بندی، دلخوش به شانس نباشید زیرا همیشه جوابگو نخواهد بود. پیش از شرط بندی، لیستی از بازی هایی که می خواهید روی آنها شرط ببندید را در بیاورید و به اندازه کافی روی آنها تحقیق کنید تا مطمئن شوید.

سایت هایی مثل سوفا اسکور، فلش اسکور، ترانسفرمارکت و سایر سایت های نتایج زنده فوتبال، ابزار خوبی برای تحلیل اولیه بازی های روز دارند.

اصل چهارم: یادداشت کردن

شرط‌هایی که می‌بندید را جایی نزدیک‌تر از پنل خود در وبسایت مربوطه ثبت کنید. برای مثال یک فایل اکسل در گوشی خود به این منظور ایجاد کنید و تمام شرط‌هایی که می‌بندید را در آن ثبت کنید. آماری دقیق به این منظور داشته باشید و پس از مدتی حساب کنید در شرط بندی های خود در خصوص کدام لیگ، تیم یا بازیکن بیشترین پیروزی یا شکست را داشته‌اید. اگر به این نتیجه رسیده‌اید که تمام شرط بندی‌های شما در خصوص مثلا آرسنال به شکست انجامیده‌اند، دیگر روی نتایج این تیم شرط نبندید.

وقتی متوجه اعتیاد خود شدید و کمک گرفتید، گام اول را برداشته‌اید. باید بدانید که برای ترک اعتیاد به قمار نیز مانند هر چیز دیگری راه‌هایی وجود دارد و هرگز ناامید نشوید.